Normy i wytyczne DIN 54191, VdS 2851, VdS 2859, VdS 2860

Normy i wytyczne DIN 54191, VdS 2851, VdS 2859 oraz VdS 2860 to regulacje, które stanowią fundament dla specjalistów zajmujących się badaniami termograficznymi. Do wyżej wymienionych dokumentów odwołują się ubezpieczyciele w Polsce. Warto zatem zapoznać się z informacjami na temat tego, jaką rolę odgrywają ww. wymogi.

DIN 54191, VdS 2851, VdS 2859, VdS 2860

W Polsce nie istnieją obecnie konkretne przepisy wymagające regularnych badań termowizyjnych rozdzielni elektrycznych w ramach działalności produkcyjnej i biznesowej. Przeprowadzanie takich badań jest jednak coraz bardziej pożądane przez instytucje ubezpieczeniowe.

W ostatnim czasie zakłady ubezpieczeń zaczęły wymagać, aby badania termograficzne infrastruktury elektrycznej były zgodne z niemieckimi standardami narzuconymi przez VdS — Stowarzyszenie Ubezpieczycieli Majątkowych. Najczęściej w Polsce ubezpieczyciele odnoszą się do norm VdS 2851, VdS 2859 oraz VdS 2860. Pojawiają się również sytuacje, gdzie od osób przeprowadzających badania termowizyjne wymagane są rzadkie kwalifikacje ASTN, obowiązujące jedynie w USA.

W odpowiedzi na te wymagania Polskie Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Termografii SIiTT, założone w 2022 roku, zdecydowało się na opracowanie i implementację własnych wytycznych PST 6021:2024. Zalecenia te są przeznaczone dla osób, które mają odpowiednie kwalifikacje do wykonywania badań termograficznych na instalacjach elektrycznych oraz dla specjalistów zatwierdzonych przez to Stowarzyszenie.

Wytyczne PST 6021:2024 mogą również być wykorzystywane przez brokerów i firmy ubezpieczeniowe w celu weryfikacji zgodności raportów z badań termowizyjnych z określonymi standardami.

Wytyczne PST 6021:2024 czerpią swoje fundamenty z obszernego zestawu dokumentacji normatywnej. Chodzi tutaj o dokumentację taką jak:

Rozporządzenie wydane przez Ministra Energii dnia 28 sierpnia 2019 roku, dotyczące zasad bezpieczeństwa oraz higieny pracy przy użytkowaniu urządzeń energetycznych, opublikowane w Dzienniku Ustaw z 2021 roku, pozycja 1210,
Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z 1 lipca 2022 roku, określające szczegółowo, jakie warunki muszą spełniać osoby eksploatujące urządzenia, instalacje i sieci, dostępne w Dzienniku Ustaw z 2022 roku, pozycja 1392,
Międzynarodowy Słownik Terminów Metrologii Prawnej, strona 17, wydany przez Główny Urząd Miar,
Norma ISO 18434-1:2023, traktująca o monitorowaniu i diagnostyce maszyn przy użyciu termografii, część 1, zawierająca ogólne procedury,
Norma ISO 18436-7:2014 (E), odnosząca się do certyfikacji personelu wykorzystującego termografię w celach diagnostycznych,
Norma PN-EN ISO/IEC 17025, wprowadzająca ogólne wymogi dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych i wzorcujących,
Norma PN-EN ISO 9712:2022-09, dotycząca certyfikacji personelu przeprowadzającego badania nieniszczące,
Norma DIN 54191, omawiająca nieniszczące badania termograficzne urządzeń elektrycznych,
Norma DIN EN 50110-1 (VDE 0105-1), dotycząca eksploatacji instalacji elektrycznych, część 1: wymogi ogólne,
Norma DIN VDE 1000-10 (VDE 1000-10), prezentująca wymagania dla pracowników sektora elektrotechnicznego,
Standard VDE 0105, część 100, zawierający ogólne wymogi dotyczące eksploatacji instalacji elektrycznych,
Wytyczne VDI 2878, arkusz 1, opisujące wykorzystanie termografii w diagnostyce i utrzymaniu ruchu,
VdS 2851, przedstawiające praktyczne wskazówki do bezdotykowego pomiaru temperatury za pomocą termografii,
VdS 2858, omawiające zastosowanie termografii w instalacjach elektrycznych w celu zapobiegania szkodom i zwiększenia bezpieczeństwa pracy,
VdS 2859 dodatek C, prezentujący minimalne wymagania dla systemów kamer stosowanych w badaniach,
VdS 2860, wzór raportu z badania termograficznego instalacji elektrycznej,

Ponadto ważne są wytyczne VdS 2871 i VdS 3447, które określają zasady badań instalacji elektrycznych zgodnie z klauzulą SK 3602.

Rola norm i wytycznych DIN 54191, VdS 2851, VdS 2859, VdS 2860

Wiesz już, na jakich normach oparte są badania termowizyjne rozdzielni elektrycznych. Normy i wytyczne, takie jak:

DIN 54191,

VdS 2851,

VdS 2859,

VdS 2860

odgrywają niezwykle ważną rolę w zapewnieniu jakości i bezpieczeństwa w zakresie badań termograficznych oraz w projektowaniu, wykonawstwie i eksploatacji różnych systemów technicznych.

Te regulacje stanowią kluczowe źródło wiedzy i standardów dla specjalistów, firm ubezpieczeniowych oraz instytucji zajmujących się certyfikacją w Polsce i na całym świecie. DIN 54191, VdS 2851, VdS 2859, VdS 2860 określają procedury, które mają na celu standaryzację metodologii badań, kryteria akceptacji oraz wymagania dotyczące dokumentacji technicznej. Stanowią one kompendium wiedzy, które gwarantuje, że badania termowizyjne oraz inne procesy są przeprowadzane zgodnie z najlepszymi praktykami branżowymi, co ma bezpośredni wpływ na podnoszenie poziomu bezpieczeństwa, niezawodności i efektywności systemów i instalacji.

DIN 54191 – istotne informacje

Norma DIN 54191 „Zerstörungsfreie Prüfung – Thermografische Prüfung elektrischer Anlagen” (Badania nieniszczące – badanie termograficzne urządzeń elektrycznych) stanowi istotny dokument dla wszystkich specjalistów zajmujących się bezpieczeństwem instalacji elektrycznych. Zawiera ona wytyczne dotyczące przeprowadzania badań termograficznych, które pozwalają na wykrycie potencjalnych nieprawidłowości mogących prowadzić do awarii lub pożarów. Jest to szczególnie ważne w kontekście statystyk, które wskazują, że około 20% pożarów w budynkach ma swoje źródło w niesprawnych instalacjach elektrycznych.

VdS 2851 w termografii

Norma VdS 2851 koncentruje się na bezdotykowym pomiarze temperatury — termografii, oferując praktyczne wskazówki dotyczące realizacji pomiarów termowizyjnych. Jej zastosowanie ma kluczowe znaczenie w ocenie stanu instalacji elektrycznych, pozwalając na identyfikację obszarów z nadmiernym nagrzewaniem, co może wskazywać na potencjalne problemy, takie jak przeciążenia, niewłaściwe połączenia lub uszkodzenia izolacji.

VdS 2859 – najważniejsze dane

Wytyczne VdS 2859 skupiają się na minimalnych wymaganiach dla stosowanych systemów kamer termowizyjnych. Dokument ten podkreśla znaczenie stosowania odpowiedniego sprzętu w realizacji badań termograficznych, co bezpośrednio wpływa na jakość i wiarygodność wyników. Precyzja pomiarów termowizyjnych jest kluczowa dla skutecznej diagnostyki i zapobiegania potencjalnym awariom.

VdS 2860 – co warto wiedzieć?

VdS 2860 przedstawia wzór raportu z badania termograficznego instalacji elektrycznej, stanowiąc nieocenione źródło informacji na temat dokumentacji i raportowania wyników badań. Dzięki jasnym wytycznym dotyczącym struktury i zawartości raportu, możliwe jest skuteczne przedstawienie wyników badań do wszystkich zainteresowanych stron, w tym zarządców obiektów, inżynierów oraz firm ubezpieczeniowych.

Kto może wykonywać badanie zgodne np. z normą DIN 54191?

Badanie budynku kamerą termowizyjną to zadanie nie dla każdego. Aby przeprowadzić badanie termowizyjne instalacji elektrycznej dla celów ubezpieczeniowych — zgodne na przykład z normą DIN 54191 wykonawca musi wykazać się odpowiednią wiedzą i doświadczeniem zarówno w dziedzinie instalacji elektrycznych, jak i termografii. Kluczowe jest dysponowanie umiejętnością właściwej interpretacji wyników badań termowizyjnych. Potwierdzeniem takich kompetencji mogą być:

Certyfikat PST (poziomy 1-3) wydany przez Polskie Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Termografii, świadczący o kwalifikacjach i doświadczeniu w przeprowadzaniu badań termowizyjnych instalacji elektrycznych,
Certyfikat ITC (poziomy 1-3) lub innej akredytowanej organizacji, takiej jak VdS, UKTA, ASTM itd.,
Świadectwo kwalifikacji bądź też certyfikat, który jest zgodny z normą DIN EN ISO 9712 w sektorze „E” lub równoważną (np. DIN EN 473, DIN 54162, CFPA, ISO 20807).

Jeżeli operujący kamerą nie ma uprawnień elektrycznych, takich jak np. SEP E D G1, nie może on wykonywać czynności zarezerwowanych wyłącznie dla wykwalifikowanego personelu. Obejmuje to działania takie jak demontaż i montaż osłon, otwieranie lub zamykanie szafek elektrycznych, pomiar obciążeń czy bezpośredni kontakt z kontrolowanym sprzętem. Wszelkie badania powinny być zatem realizowane bezdotykowo, zachowując bezpieczną odległość, co zapewnia bezpieczeństwo i eliminuje ryzyko ingerencji w systemy bezpieczeństwa.

Analizy termowizyjne instalacji elektrycznych z myślą o ubezpieczeniach muszą być przeprowadzane przez niezależne, zewnętrzne firmy, aby uniknąć konfliktu interesów. Oznacza to, że badanie nie może być realizowane przez pracowników lub kontrahentów danego zakładu, a także przez podmioty, których wynagrodzenie zależy od wyników tych analiz. Zachęca się zakłady do przeprowadzania własnych, regularnych badań termowizyjnych w charakterze działań prewencyjnych, które mogą zapobiegać awariom lub wspomagać w usuwaniu już powstałych defektów. Nasi pracownicy to na szczęście wysoce wykwalifikowani specjaliści, którzy zajmują się kompleksową realizacją szerokiego spektrum badań. Jedną z realizowanych przez naszych ekspertów usług jest również termowizja paneli fotowoltaicznych.

Badania zgodne z wytycznymi VdS 2851, 2859, 2860 - jaka kamera?

Zalecenia Stowarzyszenia SIiTT zawarte w wytycznych PST-6021, które odnoszą się do specyfikacji kamer termowizyjnych zgodnie z normą VdS 2859, określają, że urządzenie używane do badań termowizyjnych rozdzielni elektrycznych musi spełniać określone kryteria techniczne:

sensor bolometryczny o minimalnej rozdzielczości 320 na 240 pikseli (dokładność obrazu musi być natomiast dostosowana do wielkości najmniejszego elementu poddawanego inspekcji)
precyzja pomiarowa wynosząca ±2% wartości mierzonej lub 2 stopnie Kelwina,
czułość termiczna, która nie przekracza 0,08K – wraz z temperaturą 30ºC,
możliwość korzystania z dodatkowych obiektywów, w tym szerokokątnego i teleobiektywu.

VdS 2851, 2859, 2860 - częstotliwość przeprowadzania badań

Zgodnie z klauzulą przeciwpożarową SK 3602, na której bazują wytyczne VdS (między innymi VdS 2851), inspekcje rozdzielni elektrycznych wykonywane przez badanie termowizyjne powinny odbywać się co najmniej raz w roku. Możliwe jest jednak ich częstsze przeprowadzanie, zależnie od indywidualnie ustalonych przez zakład procedur wewnętrznych, które uwzględniają specyficzne zagrożenia występujące w danym środowisku. Więcej informacji na między innymi ten temat gwarantuje Ci nasze szkolenie z termowizji.

Podsumowując, ciągłe aktualizowanie wiedzy i dostosowywanie się do obowiązujących norm i wytycznych jest kluczowe dla inżynierów, techników i specjalistów ds. bezpieczeństwa. Integracja opisanych przez nas międzynarodowych standardów z polskim systemem prawnym i technicznym przez SIiTT stanowi istotny krok w kierunku poprawy bezpieczeństwa i niezawodności systemów elektrycznych w Polsce, otwierając drogę do dalszego rozwoju i doskonalenia praktyk inżynierskich w kraju. Przekonaj się także, czym jest certyfikacja BREEAM w kontekście badań termowizyjnych.